Το τέλος του καλοκαιριού σηματοδοτεί μια νέα περίοδο για όλους τους γονείς και τα παιδιά. Οι διακοπές πλησιάζουν στο τέλος τους και αρχίζουν οι πρώτες προετοιμασίες: αγορά ρούχων, παπουτσιών, σχολικού εξοπλισμού, αναλόγως ηλικίας. Κάποιοι αγχώνονται και άλλοι ανυπομονούν για την έναρξη της σχολικής χρονιάς, ενώ συχνά τα συναισθήματα είναι ανάμεικτα. Για τους νέους μαθητές και τους γονείς τους υπάρχει μια περιέργεια για το νέο περιβάλλον, τα μαθήματα, τους δασκάλους, τους συμμαθητές και την ικανότητα του παιδιού να προσαρμοστεί σε όλα αυτά. Ανάλογα με τα δεδομένα κάθε οικογένειας και την προσωπικότητα κάθε γονέα και παιδιού, τα συναισθήματα μπορεί να διαφέρουν από λίγο ως πολύ. Γι’ αυτό και ενώ κάποιοι γονείς είναι ήρεμοι και θετικοί, άλλοι αγχώνονται και ανησυχούν πολύ για τη μεγάλη αυτή αλλαγή. Τα συναισθήματα των παιδιών συνήθως είναι παρόμοια με των γονιών τους.
Για τους μαθητές που επιστρέφουν στο ίδιο σχολικό περιβάλλον και τους γονείς τους, η περιέργεια είναι γενικά μειωμένη και περιορίζεται συνήθως στα νέα μαθήματα και στους νέους δασκάλους ή καθηγητές. Γονείς και παιδιά όμως που έχουν γενικά δυσκολίες διαχείρισης του άγχους δυνατό να αγχωθούν υπερβολικά ακόμα και κάτω από αυτές τις συνθήκες. Η ανησυχία μπορεί να κυριαρχεί επίσης όταν κάποιο παιδί αντιμετωπίζει ιδιαίτερες δυσκολίες, όπως προβλήματα υγείας, αναπηρίες, δυσκολίες στη μάθηση και στη συμπεριφορά.
Υπάρχουν κάποια πράγματα πάντως που βοηθούν στην ομαλότερη προσαρμογή των παιδιών στο σχολείο και στη λειτουργικότητα τους, είτε πρόκειται για πρωτάκια δημοτικού ή γυμνασίου, είτε για παιδιά που επιστρέφουν στο ίδιο σχολείο. Αφορούν παιδιά όλων των ηλικιών και είναι χρήσιμο να εφαρμόζονται ανάλογα με τα δεδομένα και την προσωπικότητα κάθε παιδιού.
1. Οι γονείς επηρεάζουν πολύ τη στάση του παιδιού προς το σχολείο. Πρέπει να είναι οι ίδιοι πρώτα προετοιμασμένοι, ψύχραιμοι και θετικοί, ώστε να βοηθήσουν το παιδί. Αν οι γονείς δυσκολεύονται, καλό είναι να συζητήσουν το θέμα με άλλους γονείς ή και εκπαιδευτικούς και αν αυτό δεν αποδειχτεί αρκετό, να ζητήσουν τη βοήθεια ειδικού ψυχολόγου.
2. Είναι καλό να υπάρχει μια περίοδος προετοιμασίας περίπου 2 εβδομάδων. Συζητούμε με τα παιδιά για την έναρξη της σχολικής χρονιάς και βλέπουμε πώς τα ίδια νιώθουν για το θέμα αυτό. Αν είναι πρωτάκια ίσως να μη γνωρίζουν πολλά πράγματα και καλό είναι να τους τα εξηγήσουμε εμείς, με τρόπο ξεκάθαρο αλλά θετικό. Για πρωτάκια δημοτικού υπάρχουν αρκετά καλά βιβλία και παραμυθάκια που βοηθούν στην προετοιμασία του παιδιού. Παράλληλα, κάνουμε μαζί τις σχολικές αγορές και προτρέπουμε το παιδί να διαλέξει το ίδιο τα ρούχα, παπούτσια και είδη που θα χρησιμοποιεί. Έτσι συμμετέχει και προετοιμάζεται για τη διαδικασία.
3. Επαναφέρουμε τη ρουτίνα σε θέματα ύπνου και δραστηριοτήτων σταδιακά. Αν υποχρεωθούν τα παιδιά ξαφνικά να αρχίσουν να κοιμούνται και να ξυπνούν νωρίς, ίσως δυσκολευτούν και εκνευριστούν, με αποτέλεσμα να είναι κουρασμένα και αρνητικά για το σχολείο.
4. Αν γνωρίζουμε παιδιά που θα είναι νέοι τους συμμαθητές, επιδιώκουμε να βρεθούμε μαζί τους λίγες μέρες πριν, ώστε το παιδί να νιώσει πιο άνετα και θετικά. Όταν το παιδί επιστρέφει στο ίδιο σχολείο, μπορούμε να κάνουμε το ίδιο με τους παλιούς του συμμαθητές αν δεν κράτησαν επαφή κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
5. Επαναφέρουμε δραστηριότητες που σχετίζονται με το σχολείο, όπως πιο ήσυχο παιχνίδι, μελέτη και ζωγραφική και ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ασχοληθούν. Δεν τα πιέζουμε όμως.
6. Προσπαθούμε να έχουμε μια καλή σχέση με το παιδί μας και το δάσκαλο ή τους καθηγητές του. Δίνουμε στο παιδί μας χρόνο προσαρμογής, χωρίς να το πιέζουμε και να του μεταφέρουμε άγχος. Είμαστε δίπλα του να το ακούσουμε και να το στηρίξουμε σε όποιες δυσκολίες τυχόν παρουσιαστούν.
7. Δείχνουμε ενθάρρυνση και εμπιστοσύνη στο παιδί μας. Το βοηθούμε όταν είναι απαραίτητο, αλλά αποφεύγουμε να είμαστε υπερπροστατευτικοί και καταπιεστικοί. Αφήνουμε το παιδί να κάνει επιλογές και να αναλάβει πρωτοβουλίες. Επιβραβεύουμε την προσπάθεια, όχι το αποτέλεσμα, και στοχεύουμε στο να μάθει το παιδί να είναι ανεξάρτητο σε θέματα μελέτης και οργάνωσης χρόνου. Αυτό επιτυγχάνεται όταν η καθοδήγηση μας είναι διακριτική και ανταποκρίνεται στις ανάγκες του παιδιού και όχι στις δικές μας ανασφάλειες ή ανησυχίες.
Ανεξάρτητα από τις κλίσεις κάθε παιδιού, όταν υπάρχουν κατάλληλη προετοιμασία, ψυχραιμία, ενθάρρυνση, στήριξη, εμπιστοσύνη και θετική διάθεση από την πλευρά του οικογενειακού περιβάλλοντος, τα παιδιά μπορούν ευκολότερα να οργανωθούν και να αγαπήσουν τη μάθηση. Μπορούν παράλληλα να έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, δηλαδή αυτοπεποίθηση, τη βασική προϋπόθεση για επιτυχία.
Λουίζα Θεοφάνους
Συμβουλευτική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, B.Sc. (Hons), M.Sc. (London)
Πρόεδρος Ψυχολογικής Ένωσης Κύπρου
[email protected], Τηλ. 22376950
