Προάγοντας το ρόλο του Θετικού Γονέα

Διαφήμιση

Η ανατροφή των παιδιών μπορεί να είναι απο τη μια πλευρά μια ικανοποιητική και γεμάτη ευχάριστες στιγμές διαδικασία και από την άλλη μια επίπονη και δύσκολη δοκιμασία. Σχεδόν όλοι οι γονείς που ερωτούνται τι θα ήθελαν για το παιδί τους απαντούν «θέλω να είναι ευτυχισμένο». Οι γονεϊκές επιλογές στην ανατροφή των παιδιών, σε συνδυασμό με την αγάπη και την υποστήριξη αποτελούν κρίσιμα συστατικά για τη μελλοντική τους εξέλιξη.

Η Θετική Διαπαιδαγώγιση δεν αποφέρει οφέλη μόνο απέναντι στο παιδί αλλά έχει επίσης οφέλη για τις σχέσεις με άλλους σημαντικούς ενήλικες στη ζωή του παιδιού, και για σας ως γονέα. Καθώς τα παιδιά μεγαλώνουν περνούν σε καινούρια αναπτυξιακά στάδια με διαφορετικές απαιτήσεις. Οι θετικοί γονείς αναγνωρίζουν αυτά τα στάδια και προσπαθούν να ανταποκριθούν αναλόγως, εστιάζοντας στις συμπεριφορές που το παιδί εμφανίζει και ενισχύοντας το αίσθημα της ασφάλειας για αγάπη και σταθερότητα σχέσεων ανεξάρτητα από τις δυσμενείς περιστάσεις που ενδεχομένως κάποια στιγμή θα εμφανιστούν. Οι θετικοί γονείς προσπαθούν να ανακαλύψουν ποιές ανάγκες δεν ικανοποιούνται σε ένα παιδί που παρουσιάζει ανυπακοή. Ουσιαστικά δεν υπάρχουν ανυπάκουα παιδιά αλλά γονείς που δεν προσπαθούν να κατανοήσουν τις ανάγκες, που δεν καλύπτονται στο παιδί και αντιδρά με αρνητικές συμπεριφορές. Η επικοινωνία, με ενεργητική ακρόαση και ενσυναίσθηση αποτελεί το κλειδί αυτών των ζητημάτων.

Η Θετική Διαπαιδαγώγηση βοηθά το παιδί να αναπτύξει ένα δικό του εσωτερικό μοντέλο αυτοπειθαρχίας και συμπόνοιας για τους άλλους. Η διαπαιδαγώγηση που είναι ενσυναισθητική, με αγάπη και σεβασμό, ενδυναμώνει τη σύνδεση μεταξύ γονέα και παιδιού.

Τα όρια

Αρχικά θα πρέπει να διασαφηνίσουμε οτι τα όρια δεν σημαίνουν τιμωρία. Τα όρια εξασφαλίζουν το συναίσθημα της ασφάλειας μέσα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο δράσης. Αυτό το πλαίσιο βοηθά το άτομο να ξέρει μέχρι που μπορεί να φτάσει. Τα όρια-πλαίσιο αρχίζουν και δομούνται από τη στιγμή της γέννησης, ουσιαστικά όμως τα όρια χτίζονται από την ηλικία των 3 ετών και μετά όπου το παιδί έχει την απαραίτητη γνωστική ωριμότητα που θα του επιτρέψει να τα αφομοιώσει.

Η οριοθέτηση πρέπει να γίνεται σε περιόδους ηρεμίας όπου υπαρχει χρονος και καταλληλος τόπος. Όταν αποφασίσουμε να θέσουμε κανόνες θα πρέπει να μιλάμε έχοντας το παιδί δίπλα μας και ερχόμενος στο ίδιο ύψος με αυτό. Για να ενισχύσουμε θεμιτές συμπεριφορές στο παιδί αντί να το επιβραβεύουμε μόνο με τη λέξη «Μπράβο», πιο ουσιώδες είναι να αξιοποιούμε τον περιγραφικό έπαινο π.χ. «μου άρεσε που μάζεψες τα πραγματά σου όταν ολοκλήρωσες το παιχνίδι σου». Με αυτό τον τρόπο το παιδί εμπεδώνει και επαναλαμβάνει αυτή τη συμπεριφορά.

Εξίσου σημαντικό είναι να αφιερώνουμε στο παιδί ποιοτικό χρόνο μέσα στην ημέρα κυρίως με την επιλογή δραστηριοτήτων από το ίδιο το παιδί. Επιτρέποντας στο παιδί να παίρνει πρωτοβουλίες του μεταφέρεται η ευθύνη και μπορεί πιο πρακτικά να δει τις συνέπειες των πράξεων του.

Η οριοθέτηση της συμπεριφοράς είναι αυτό που βοηθά το παιδί να κατανοήσει τους κανόνες και τις προσδοκίες των γονιών του. Τα όρια που τίθενται στη συμπεριφορά καθορίζουν την ισορροπία της δύναμης και της εξουσίας στις οικογενειακές σχέσεις και συνιστούν ένα ουσιώδες στοιχείο στην ανατροφή των παιδιών.

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε οτι δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές που να ισχύουν για όλα τα παιδιά και όλες τις οικογένειες. Ωστόσο υπάρχουν κάποιες αρχές που είναι καλό να γνωρίζουμε:

1. Οι κανόνες πρέπει να είναι λογικοί, κατανοητοί και δίκαιοι για να τους αποδεχτεί το παιδί. Το να λέμε σε ένα παιδί «θα το κάνεις επειδή το λέω εγώ» είναι ένας κανόνας μη λογικός, μη κατανοητός και άδικος. Χρειάζεται περιγραφική αποσαφήνιση, ώστε να μπορέσει το παιδί να κατανοήσει.

2. Η οριοθέτηση θα πρέπει να έχει συνέπεια. Πρώτα εμείς ως γονείς θα πρέπει να είμαστε συνεπείς σε σχέση με αυτά που ζητάμε απο το παιδί να κάνει. Π.χ. αν ζητάω από το παιδί μου να είναι τυπικό στην ώρα του στο σχολείο ενώ εγώ συστηματικά καθυστερώ στη δουλειά μου, καταφέρνω με αυτό τον τρόπο να του μεταφέρω ένα ασαφές διπλό μήνυμα. Όταν οι γονείς θέτουν σταθερά όρια, τα παιδιά μεγαλώνουν έχοντας καλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, σε αντίθεση με τα παιδιά στα οποία επιτρέπεται να συμπεριφέρονται όπως τους αρέσει. Ο γονέας αποτελεί το κύριο πρότυπο μίμησης του παιδιού.

3. Οι γονείς θα πρέπει να έχουν κοινή γραμμή κι αν διαφωνούν σε κάποιο ζήτημα καλό είναι να το συζητούν μεταξύ τους όταν το παιδί δεν είναι μπροστά.

Η ισορροπία ανάμεσα στην ανάγκη του παιδιού να απαιτεί από τους άλλους και στην ικανότητα του να αναγνωρίζει τις θέσεις των άλλων οδηγεί στην ανάπτυξη μιας υγιούς προσωπικότητας και στη δημιουργία ικανοποιητικών κοινωνικών σχέσεων.

Υπάρχουν 3 (τρία) είδη γονεϊκής προσέγγισης: Αυταρχικός γονέας, Επιτρεπτικός γονέας και Δημοκρατικός γονέας

Αυταρχικός γονέας

Ο αυταρχικός γονέας έχει πολλές απαιτήσεις από το παιδί του. Πολύ συχνά δίνει οδηγίες και είναι πολύ αυστηρός και άκαμπτος. Η στάση του υποκινείται μεν από αγάπη αλλά στην ουσία στο παιδί δημιουργούνται συναισθήματα φόβου και ενοχής και αδυνατούν να πάρουν πρωτοβουλίες.

Επιτρεπτικός γονέας

Επιτρεπτικός έιναι ο γονέας που ενθαρρύνει το παιδί του χωρίς να του θέτει όρια. Τα παιδιά αυτά δυσκολεύονται να ακολουθήσουν κανόνες, δεν αναγνωρίζουν συνέπειες στις πράξεις τους και δυσκολεύονται να στηρίξουν καλές διαπροσωπικές σχέσεις λόγω του έντονου εγωκεντρισμού τους. Τα παιδιά αυτά στην εφηβεία εμφανίζουν μια έντονη αντιδραστικότητα απέναντι στους γονείς τους.

Δημοκρατικός γονέας

Δημοκρατικός γονέας είναι αυτός που θέτει βασικά και λογικά όρια στο παιδί. Τα παιδιά παίρνουν ώθηση και μπορούν να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις της ζωής. Η ευημερία και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών έρχονται ως αποτέλεσμα του συνδυασμού αγάπης ανευ όρων και λογικών, δίκαιων και κατανοητών ορίων.

Για εσάς ως γονείς καλό είναι να αναγνωρίζετε τα διαθεσικά σκαμπανεβάσματα που έχετε και να φροντίζετε τον εαυτό σας. Εάν βιώνετε άγχος και είστε οξύθυμος, τα παιδιά αυτομάτως θα τραβήξουν αυτό το συναίσθημα και θα το κάνουν δικό τους. Από την άλλη αν φροντίζετε να ακούτε τον εαυτό σας και να καλύπτεται τις ανάγκες του θα είστε πιο χαλαρός και ευτυχισμένος και τα παιδιά θα βιώνουν πιο αρμονικά συναισθήματα λειτουργώντας σαν αντικατοπτρικός καθρέπτης.

Όλοι από καιρό σε καιρό βιώνουμε δυσάρεστες καταστάσεις και κλονιζόμαστε από αρνητικά συναισθήματα, μαθαίνοντας όμως να τα διαχειριζόμαστε, λειτουργούμε σαν μοντέλο για τις μελλοντικές συμπεριφορές των παιδιών μας σε αντίστοιχα ζητήματα.

Επιπλέον θα υπάρξουν στιγμές που θα κάνετε λάθη, μην είστε επικριτικοί με τον εαυτό σας, κανένας δεν γεννήθηκε γονέας, το σημαντικό είναι να προσπαθείτε ολοένα και να βελτιώνετε το ρόλο σας.

Παραπομπές:
http://www.actionforhappiness.org/
http://www.positiveparentingconnection.net
http://www.positive-parenting-ally.com/

Ιωάννα Αλπέρτη
Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Για επικοινωνία: ioanna_alperti@hotmail.gr

Διαφήμιση