Όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα να γίνουν γονείς, ωστόσο, δεν είναι σπάνιο το γεγονός να μην είναι δυνατή μια εγκυμοσύνη είτε με φυσικό είτε με τεχνητό τρόπο εξαιτίας προβλημάτων υγείας του άνδρα ή της γυναίκας. Η υιοθεσία, λοιπόν, αποτελεί μία εναλλακτική λύση που δίνει στους ανθρώπους αυτούς τη δυνατότητα να μεγαλώσουν ένα παιδί προσφέροντάς του την αγάπη που έχει στερηθεί λόγω της εγκατάλειψης από τους βιολογικούς του γονείς, αλλά και της παραμονής του σε ένα ορφανοτροφείο απρόσωπο και ανίκανο να του παρέχει τη μητρική φροντίδα.
Πώς θα ξέρω αν το παιδί θα είναι «καλό»;
Πολλοί είναι εκείνοι που εκφράζουν έντονες αμφιβολίες σχετικά με την υιοθεσία γιατί ανησυχούν για τους βιολογικούς γονείς του παιδιού, τα γονίδια, δηλαδή, που κληρονόμησε και πώς αυτά θα επηρεάσουν την ανάπτυξή του και τη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Συνήθως οι γονείς αυτοί αναγκάστηκαν να αφήσουν το παιδί τους εξαιτίας οικονομικών ή κοινωνικών δυσκολιών, άγνοιας αλλά και μεγάλων προβλημάτων που αδυνατούσαν να επιλύσουν και τους εμπόδιζαν να αναθρέψουν ένα παιδί.
Στην πραγματικότητα, διάφορα προβλήματα που μπορεί να προκύψουν στη συμπεριφορά του παιδιού ανεξαρτήτως αν αυτό μεγαλώνει με τους βιολογικούς ή τους θετούς γονείς του. Καθοριστικό ρόλο διαδραματίζει το περιβάλλον μέσα στο οποίο μεγαλώνει, τα ερεθίσματα και η ποιότητα της ανατροφής που λαμβάνει. Αν δεχθεί την αγάπη, τη φροντίδα και την ασφάλεια που έχει τόσο ανάγκη μέσα σε ένα υγιές περιβάλλον, τότε το πιθανότερο είναι τα όποια προβλήματα παρουσιαστούν, να επιλυθούν επιτυχώς με την κατάλληλη βοήθεια.
Μυστικοπάθεια ή αλήθεια;
Δεν υπάρχει αμφιβολία για το γεγονός ότι το παιδί έχει το δικαίωμα να γνωρίζει ότι είναι υιοθετημένο. Η απόκρυψη της αλήθειας μπορεί να αποβεί επιζήμια για τη συνοχή της οικογένειας και κυρίως για το υιοθετημένο παιδί. Τίποτα δεν μένει κρυφό για πάντα, όταν το παιδί έρθει αντιμέτωπο με την αλήθεια, μπορεί να αντιδράσει βίαια ή να τραυματιστεί ψυχικά.
Η κατάλληλη ηλικία για να ενημερώσουν οι θετοί γονείς το παιδί αναφορικά με την υιοθεσία σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι σχετικά νωρίς, ανάμεσα στα δύο με πέντε έτη. Φυσικά δεν θα του είναι εύκολο να κατανοήσει την έννοια της υιοθεσίας από την αρχή, γι’ αυτό οι γονείς μπορούν να ξεκινήσουν διαβάζοντάς του παραμύθια που διηγούνται παρόμοιες καταστάσεις ή μπορούν να μιλήσουν κατευθείαν στο παιδί για την ιστορία του. Όπως είναι φυσικό, ένα παιδί μικρής ηλικίας θα δυσκολευτεί να κατανοήσει πλήρως την έννοια της υιοθεσίας, γι’ αυτό οι γονείς θα χρειαστεί να του το εξηγήσουν αρκετές φορές. Επίσης, για να μπορέσει το παιδί να αντιληφθεί το νόημα της υιοθεσίας πρέπει να είναι εξοικειωμένο με ορισμένες γνώσεις σχετικές με τη γέννηση, την αναπαραγωγή, τους ρόλους και τις σχέσεις στην οικογένεια.
Αρκετοί γονείς αποσιωπούν την αλήθεια, φοβούμενοι πως μια τέτοια ανακοίνωση θα μπορούσε να τραυματίσει την ψυχή του μικρού παιδιού τους. Οι γονείς, ωστόσο, δεν θα είναι πάντα σε θέση να προστατεύουν το παιδί τους από όλες τις στενοχώριες ή τα άσχημα γεγονότα που προκύπτουν. Στην πραγματικότητα, η συζήτηση σε μικρή ηλικία, θα τοποθετήσει τα θεμέλια για τη δημιουργία μιας ανοιχτής και ειλικρινούς σχέσης ανάμεσα στα μέλη της οικογένειας. Είναι γνωστό πως τα μυστικά και τα ψέματα φέρνουν κι άλλα ψέματα προκειμένου να αποκρυφτεί η αλήθεια δημιουργώντας, έτσι, ένα φαύλο κύκλο. Με την ειλικρινή στάση, όμως, απέναντι στην υιοθεσία, το παιδί θα καταλάβει πως πρόκειται για μια φυσιολογική διαδικασία και δεν είναι κάτι κακό που πρέπει να παραμένει μυστικό. Γι’ αυτό, είναι απαραίτητο οι γονείς να απαντούν ανοιχτά σε όλες τις ερωτήσεις του παιδιού σχετικά με την υιοθεσία, χωρίς να φοβούνται ότι θα πληγωθεί.
Τι θα κάνω αν το παιδί μου θέλει να γνωρίσει τους βιολογικούς γονείς του;
Ενδεχομένως, μεγαλώνοντας το παιδί να έχει την ανάγκη να διερευνήσει την ταυτότητά του γνωρίζοντας ή μαθαίνοντας περισσότερα σχετικά με τους βιολογικούς του γονείς. Οι θετοί του γονείς καλούνται να το βοηθήσουν σε αυτή του την προσπάθεια και να του αποδεικνύουν έμπρακτα ότι θα είναι δίπλα του να το στηρίζουν ό,τι κι αν συμβεί, γιατί μπορεί οι βιολογικοί του γονείς να μην του φερθούν σωστά και να μην το αποδεχτούν. Οι θετοί γονείς δεν πρέπει να αισθάνονται ότι απειλούνται από την ανακάλυψη των βιολογικών γονέων. Θα είναι για πάντα οι γονείς του ακόμα κι αν εισέλθουν στη ζωή του και οι βιολογικοί του γονείς. Εξάλλου, αυτό που κάνει κάποιον πραγματικό γονέα δεν είναι το γεγονός ότι το έφερε στη ζωή αλλά το ενδιαφέρον και η αγάπη που προσέφερε στο παιδί.
Ιδέες για παραμυθάκια σχετικά με την υιοθεσία:
- Οι δυο μαμάδες του Μελένιου, Ζαν-Βιτάλ ντε Μονλεόν, Εκδόσεις Μεταίχμιο
- Κάποιος να μ’ αγαπάει, Μπριγκίτα Βένιγκερ, Εκδόσεις Πατάκη
- Η καλή μεγάλη καφετιά αρκούδα βρήκε την ευτυχία, Έρη Ρίτσου, Εκδόσεις Κέδρος
Νίκη Λιώτη, Ψυχολόγος
