Η ομαλή μετάβαση των παιδιών από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό σχολείο!

Ο όρος Μετάβαση δηλώνει το πέρασμα ενός ατόμου από μια κατάσταση σε μια άλλη άγνωστη. Είναι αναπόφευκτο στοιχείο της ανθρώπινης ύπαρξης, αφού μεταβάσεις μπορεί ν’ αφορούν την προσωπική, εκπαιδευτική, κοινωνική ή επαγγελματική ζωή.

Το νήπιο μετακινείται από ένα οικείο περιβάλλον σε ένα καινούργιο και ξαφνικά βιώνει έντονες αλλαγές που οδηγούν το παιδί στην αντίληψη μιας καινούργιας πραγματικότητας και συμβάλουν στην διαμόρφωση της προσωπικότητας του. Η ομαλή μετάβαση από το ένα σχολικό περιβάλλον στο νέο, έχει βρεθεί να επηρεάζει θετικά την εκπαιδευτική ικανότητα του παιδιού, στη μετέπειτα σχολική του πορεία, αλλά και στις κοινωνικές και συναισθηματικές δεξιότητες που θα αναπτύξει ένα παιδί.

Βασικές προϋποθέσεις για την ομαλή μετάβαση είναι η σύνδεση γονέων με το σχολείο και τους εκπαιδευτικούς για να υπάρξει συνέχεια στην εξέλιξη της πορείας του παιδιού μέσα από αποτελεσματική επικοινωνία και η κατάλληλη προετοιμασία του παιδιού από το σπίτι παράλληλα με το σχολείο για να μπορεί να διαχειριστεί τις αλλαγές.

Συζητώ με το παιδί μου τι αναμένεται να δει στο δημοτικό (πρακτικά στο χώρο, πως θα μοιάζει το νέο σχολικό περιβάλλον), τις αλλαγές στο πρόγραμμα, τα ωράρια, την ύπαρξη κουδουνιού, καλείτε να καθίσει πίσω από ένα θρανίο όπως και τους κανόνες του δημοτικού.

Συχνά πραγματοποιούνται επισκέψεις των παιδιών στο χώρο του δημοτικού για μια πρώτη επαφή. Συζητώ σε ήρεμο τόνο τι παρατήρησε όταν επισκέφθηκε το χώρο του δημοτικού, τι είδε, πως ένιωσε, τι του έκανε εντύπωση; Μετά από την πρώτη αυτή επίσκεψη σε περίπτωση που το παιδί μεταφέρει πληροφορίες με ενθουσιασμό τότε είναι μια θετική ένδειξη πως ήταν μια ευχάριστη εμπειρία. Λαμβάνω υπόψη τις επιθυμίες του παιδιού μου και ενισχύω την ελεύθερη έκφραση των συναισθημάτων του για την εμπειρία που είχε.

Τονίζω τη σημαντικότητα και το ρόλο του εκπαιδευτικού για ανάπτυξη εμπιστοσύνης προς το νέο άτομο.

Μπορώ να μοιραστώ δικές μου ευχάριστες και θετικές εμπειρίες που είχα από το δημοτικό (παιχνίδια, φίλους). Αν υπάρχουν μεγαλύτερα αδέλφια στην οικογένεια μπορούν επίσης να μοιραστούν πληροφορίες με τα παιδιά, όπως για το ποιες θα είναι οι ευθύνες του.

Ενισχύω το παιδί μου λέγοντας του για παράδειγμα:

«όπως είσαι τόσο καλός/ή στο να συγυρίζεις το δωμάτιο σου, είμαι σίγουρος/η πως μπορείς να είσαι το ίδιο καλός/ή και στο σχολείο, μπορείς να ετοιμάζεις τη τσάντα σου, να ντύνεσαι και θα τα καταφέρεις»,
«Χαίρομαι τόσο πολύ για σένα που σε βλέπω να μεγαλώνεις»,
«Είμαι σίγουρος/η πως θα χαρείς πολύ όταν πας στο σχολείο σου»

Επισκέπτομαι το χώρο του σχολείου με το παιδί μου ή περνώ έξω και του το δείχνω για να γνωρίζει.

Ανακαλύπτω το χώρο, όσο το δυνατό νωρίτερα, που θα χρειάζεται να γνωρίζει ώστε να μην αγχωθεί στην πορεία π.χ. τουαλέτες, κυλικείο, βρύσες.

Κάθομαι στην αυλή κάποιες μέρες πριν τρώγοντας ένα παγωτό, ένα σάντουιτς και συζητώ με το παιδί μου.

Επισκέπτομαι ένα απόγευμα το χώρο και με άλλους φίλους του παιδιού μου που θα πάνε μαζί στην πρώτη τάξη, αν είναι εφικτό για παιχνίδι.

Προετοιμασίες που μπορούν να γίνουν στο σπίτι

Διαλέγουμε από νωρίς μαζί την τσάντα του παιδιού μας, τα τετράδια και τα ρούχα του. Αφήνουμε στα παιδιά τη δυνατότητα επιλογής, με την καθοδήγησή μας με στόχο και την ενεργό συμμετοχή τους στη διαδικασία.

Μαθαίνουμε από νωρίς το παιδί να ακολουθεί συγκεκριμένη ρουτίνα στις ώρες ύπνου, φαγητού, διαβάσματος, ετοιμάζω βαλίτσα, ντύνομαι.

Ύπαρξη προγράμματος. Έχει ως αποτέλεσμα την οργάνωση και διευκόλυνση της καθημερινότητας των παιδιών και της οικογένειάς τους. Έναρξη προγράμματος τουλάχιστον μια βδομάδα πριν την έναρξη της σχολικής χρονιάς με στόχο την υιοθέτηση του από το παιδί.

Χρήση παιχνιδιών με ρόλους μπορεί να φανεί βοηθητική, αφού είναι ο πιο διασκεδαστικός και εκπαιδευτικός τρόπος για ένα παιδί να καταλάβει μια ιστορία και να μάθει μέσα από αυτή, π.χ. δραματοποίηση μιας μέρας στην τάξη.

Το καλοκαίρι επιδιώκω το παιδί να βιώνει έμμεσα κάποιο είδος εκπαίδευσης – στο ζωολογικό κήπο, στη θάλασσα, στην υπεραγορά – ΠΩΣ? – σε ανύποπτο χρόνο ξεκινώ ένα παιχνίδι με τους ήχους γραμμάτων, ή πριν ξεκινήσουμε για παραλία μπορεί να μετρήσει πόσα κουβαδάκια θα πάρει μαζί του, χρησιμοποιώ παζλ με αριθμούς και γράμματα.

Διαβάζω παραμύθια με το παιδί μου που σχετίζονται με την αλλαγή του περιβάλλοντος. Εξηγώ πως αυτά θα κάνουν και στο σχολείο λέγοντας για παράδειγμα πως «Στην πρώτη τάξη ο δάσκαλος/α θα σας διαβάζει βιβλία, ιστορίες και θα τα συζητάτε στην τάξη, έτσι όπως τα συζητάμε εμείς ή όπως τα συζητάτε στο νηπιαγωγείο».

Ενδεικτικά παραμύθια:

«Η Μίλι, η Μόλι και η πρώτη τους μέρα στο σχολείο»,
«Η πρώτη μου μέρα στο σχολείο»,
«Αχ, αυτή η πρώτη μέρα στο σχολείο»,
«Ντόρα η μικρή εξερευνήτρια και η πρώτη μέρα στο σχολείο»,
«Γνωρίζω το σχολείο»

Ενθαρρύνω το παιδί μου να κάνει ζωγραφιές με θέμα το σχολείο τι περιμένει να δει ή αν το έχει ήδη δει σε προηγούμενη επαφή με το χώρο, μπορεί να το ζωγραφίσει.

Μετατρέπουμε την πρώτη μέρα του σχολείου σε γιορτή . Ξυπνάμε νωρίς, ήρεμοι, χαρούμενοι, χωρίς ένταση ακόμα και αν εμείς οι ίδιοι βιώνουμε άγχος.

Συνοδεύω το παιδί μου τις πρώτες μέρες στο σχολείο, δίνοντας του την ευθύνη να κρατά την τσάντα του. Σταδιακά μένω στην είσοδο του σχολείου για να βεβαιωθώ πως βρήκε την τάξη του και του δίνω την ευκαιρία να είναι ανεξάρτητο. Εκφράζω τα θετικά μου συναισθήματα για τη νέα του ζωή.

Το παιδί μου συνεχίζει να έχει το χρόνο του για παιχνίδι. Προτεραιότητα αποτελεί η προσαρμογή του και όχι η στέρηση παιχνιδιού ή το φόρτωμα με πάρα πολλές δραστηριότητες.

Με την έναρξη της χρονιάς αφήνω το παιδί μου να αλληλεπιδράσει με τους νέους του συμμαθητές και επιδιώκω απογευματινές συναντήσεις – ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ παιδιών και εκπαιδευτικών.

Ενισχύω τα κίνητρα του παιδιού μου για μάθηση. Η επιβράβευση είναι ένα από τα σημαντικότερα κίνητρα των παιδιών.

Συμμετέχουμε στη μελέτη του παιδιού. Στόχος είναι να μάθει να διαβάζει ανεξάρτητα και όχι να κάνουμε τις εργασίες του. Ενθαρρύνω το παιδί να γράφει. Προσπαθούμε να κάνουμε το διάβασμα σαν παιχνίδι.

Αν το παιδί μου αρνείται να πάει στο σχολείο και αντιδρά

Αφήνω το παιδί μου να το εκφράσει, το ακούω χωρίς να το κρίνω και συζητώ μαζί του. Πιθανώς το πρόβλημα να λυθεί με τη συζήτηση του τι είναι αυτό που το ανησυχεί ή φοβάται. Εξηγούμε ότι είναι φυσιολογικό να αγχώνεται λίγο όταν συμβαίνουν νέα πράγματα στη ζωή.

Έχω σταθερό σλόγκαν αποχαιρετισμού με το παιδί μου – «Θα τα πούμε μετά», «Να περάσεις όμορφα», «Θα περιμένω το απόγευμα να μου πεις πως πέρασες τη μέρα σου» κτλ.

Αποφεύγω να πω αντίο αλλά αφήνω να υπάρχει το μήνυμα πως θα σε δω αργότερα.

Αφήνω σημείωση στο κουτάκι με το φαγητό του παιδιού μου με ενθαρρυντικές εικόνες (π.χ. μια καρδούλα, ένα φιλάκι, ένα χαμόγελο).