Η σύγχρονη παιδαγωγική θεωρεί εκ των ων ουκ άνευ την ομαλή και συνεργατική σχέση γονέων/κηδεμόνων με τους εκπαιδευτικούς προς όφελος του παιδιού.
της Κυριακής Περδικέα, ψυχοθεραπεύτρια – σύμβουλος ψυχικής υγείας
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όσοι γονείς έχετε παιδιά που φοιτούν σε οποιαδήποτε σχολική βαθμίδα, πιθανόν κάποια στιγμή να βρεθήκατε στη θέση όπου ο δάσκαλος του παιδιού σας ήθελε να σας εκφράσει κάποιες ανησυχίες ή προβληματισμούς ή να σας αναφέρει κάποια διαφορετική συμπεριφορά του παιδιού σας.
Φταίει το παιδί σας ή ο εκπαιδευτικός δεν κάνει καλά τη δουλειά του;
Συνήθως είναι εξαιρετικά δύσκολο να διακρίνει κανείς τι πραγματικά συμβαίνει κυρίως επειδή χρειάζεται να αποστασιοποιηθούμε από το πρόβλημα για να δούμε τα πράγματα πιο ξεκάθαρα. Το να αποστασιοποιηθεί όμως ένας γονιός και να καταφέρει να μην παρασυρθεί από τα έντονα συναισθήματά του είναι μια πρόκληση που δυσκολεύει τους περισσότερους γονείς.
Είναι πράγματι πολύ δύσκολο για έναν γονέα να γνωρίζει πώς να σκεφτεί ή τι να κάνει όταν ο δάσκαλος τον καλεί για να του εκφράσει προβληματισμούς για το παιδί του. Κυρίως επειδή η αναστάτωσή του είναι τόσο μεγάλη που το άγχος και ο πανικός τον έχουν κατακλύσει.
Πως όμως θα μπορέσετε να μείνετε ψύχραιμοι για να μπορέσετε να διαχειριστείτε αποτελεσματικά το πρόβλημα που ενδεχομένως έχει προκύψει;
Το κλειδί είναι να κάνετε τις σωστές ερωτήσεις, να προσπαθήσετε όσο το δυνατόν να σκεφτείτε με τη λογική και όχι με το συναίσθημα και αποφεύγοντας να επιρρίψετε ευθύνες να προσπαθήσετε από κοινού να σχεδιάσετε ένα πλάνο αντιμετώπισης.
Παρακάτω σας αναφέρω πιθανές καταστάσεις και τρόπους αντιμετώπισης για κάποιες συνήθεις καταστάσεις που προκύπτουν.
Κατάσταση 1η: Ο δάσκαλος σας λέει ότι η συμπεριφορά του παιδιού σας χρειάζεται να προσεχθεί
Αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης: Προσπαθήστε να διερευνήσετε τι ακριβώς συμβαίνει κάνοντας τις κατάλληλες ερωτήσεις. Τι ακριβώς εννοεί όταν λέει ότι η συμπεριφορά του παιδιού χρειάζεται να προσεχθεί; Γίνεται επιθετικός; Χτυπάει άλλα παιδάκια; Μιλάει με ανάρμοστες λέξεις; Δεν τηρεί τους κανόνες; Επιπλέον, ρωτήστε ποιες ώρες συμβαίνει αυτό; Γίνεται όλη μέρα ή κάποια συγκεκριμένη ώρα; Σε ποιο μάθημα; Ή μήπως γίνεται μόνο στο διάλειμμα; Έχει προηγηθεί κάτι που πιθανόν το αναστάτωσε; Για παράδειγμα ένα παιδάκι που αγχώνεται με την έκθεση σε κοινό πιθανόν να δυσκολεύεται στο θεατρικό παιχνίδι ή στο να σηκωθεί στον πίνακα για κάποια άσκηση. Κι επειδή τα παιδιά δεν γνωρίζουν πώς να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους μπορεί πολλές φορές να φέρονται με τρόπο παράλογο για εμάς τους ενήλικες. Αν όμως αποστασιοποιηθούμε και διερευνήσουμε όλο το πλαίσιο θα είναι πιο εύκολο να κατανοήσουμε την αιτία ώστε να μπορέσουμε πιο εύκολα να βρούμε τη λύση.
Στη συνέχεια, προσπαθήστε σε συνεργασία με το παιδί να δείτε τι θα τον βοηθούσε να διαχειρίζεται καλύτερα τα συναισθήματά του. Για παράδειγμα, στο παιδί του παραπάνω παραδείγματος πιθανόν να βοηθούσε ο προγραμματισμός καταστάσεων όπου θα χρειάζεται να εκτεθεί ώστε ο φόβος και το άγχος του σταδιακά να υποχωρήσουν, όπως κάποια δραστηριότητα ή περισσότερη επαφή με παιδάκια εκτός σχολείου.
Μείνετε σε επαφή με το δάσκαλο και συνεργαστείτε όσο καλύτερα μπορείτε ώστε να παρατηρήσετε αν η συμπεριφορά έχει βελτιωθεί ή αν υπάρχει και κάτι ακόμα που δυσκολεύει το παιδί και δεν το έχετε αντιληφθεί.
Κατάσταση 2η: Ο δάσκαλος σας λέει ότι οι σχολικές του επιδόσεις είναι χαμηλές.
Αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης: Διερευνήστε αν οι επιδόσεις του είναι χαμηλές σε όλα τα μαθήματα ή σε ορισμένα. Υπάρχουν ασκήσεις ή τεστ στα οποία τα καταφέρνει καλύτερα ή τα καταφέρνει κάποιες φορές; Οι επιδόσεις του ήταν καλύτερες και έχουν μειωθεί τώρα ή ήταν από την αρχή έτσι; Κάνει τις εργασίες του ή τις αμελεί; Όταν τις κάνει είναι σωστές ή έχουν λάθη; Αν έχουν λάθη, πως το διαχειρίζεται ο δάσκαλος; Με ποιο τρόπο βοηθάει το παιδί; Μήπως κάνει σωστά τις εργασίες του αλλά δεν συμμετέχει στην τάξη;
Όταν καταλάβετε ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα επικοινωνήστε το στο παιδί σας και βοηθήστε το να βρει τι θα τον βοηθούσε χωρίς να παρεμβαίνετε με δικές σας ιδέες. Είναι σημαντικό να βρει μόνος του τη λύση που πραγματικά θα του είναι χρήσιμη. Θα εκπλαγείτε από το πόσες ιδέες έχουν τα παιδιά!
Στη συνέχεια προγραμματίστε μια συνάντηση με τον δάσκαλο ώστε να παρακολουθήσετε αν έχει υπάρξει πρόοδος ή αν το παιδί χρειάζεται επιπλέον βοήθεια.
Κατάσταση 3η: Ο δάσκαλος σας λέει ότι το παιδί σας φαίνεται αγχωμένο ή πολύ ντροπαλό ή φοβισμένο.
Αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης: Καταρχάς διερευνήστε τα συμπτώματα που παρουσιάζει το παιδί. Κάνετε ερωτήσεις όπως: τι παρατηρείτε; Ποια συμπεριφορά σας προβληματίζει περισσότερο; Πότε συμβαίνει; Είναι συνέχεια έτσι; Είναι με κάποια παιδιά έτσι; Ή με εσάς; Παραπονιέται για σωματικούς πόνους; Κλαίει; Έχει κάποια συνήθεια που δείχνει νευρικότητα; Κάθεται μόνος του; Μιλάει ελάχιστα ή χαμηλόφωνα; Τρώει πολύ ή δεν τρώει καθόλου; Φαίνεται κουρασμένος; Δεν συμμετέχει στις δραστηριότητες του σχολείου; Υπάρχει μήπως κάποιο άλλο παιδί που τον φοβίζει ή τον αναστατώνει;
Έπειτα προσεγγίστε το παιδί σας με ενσυναίσθηση προσπαθώντας να το ακούσετε χωρίς να παρεμβαίνετε σε ότι σας λέει. Απλά ακούστε και παρατηρήστε και αυτά που το σώμα του σας λέει. Σας κοιτάζει ή σας αποφεύγει; Κινείται νευρικά ή μοιάζει σαν να μην έχει ενέργεια; Κοκκινίζει; Μπορείτε να πάρετε πολλές πληροφορίες αν ακούσετε και δείτε το παιδί σας με όλη σας την προσοχή χωρίς να δώσετε συμβουλές, να κρίνετε ή να πείτε τη γνώμη σας. Ακούστε, δείτε και κάνετε καθρέφτισμα όσων σας λέει.
Για παράδειγμα:
- «ο Γιώργος θέλει πάντα να είναι αρχηγός στο παιχνίδι»
- «Ακούγεσαι θυμωμένος με την συμπεριφορά του Γιώργου».
Και συνεχίζετε κατ’ αυτόν τον τρόπο. Βοηθάτε να εκφράσει το συναίσθημα, τον παροτρύνετε να μιλήσει – αν θέλει – ενώ ταυτόχρονα το βοηθάτε να βρει τη λύση σ’ αυτό που τον απασχολεί.
Μείνετε σε επικοινωνία με το δάσκαλο και βοηθήστε το παιδί να αρχίσει να εκφράζει τα συναισθήματά του με την προϋπόθεση πως είστε έτοιμοι να τα ακούσετε και να τα αποδεχθείτε χωρίς να τα κρίνετε ή να επιρρίψετε ευθύνες. Να θυμάστε πως ο στόχος είναι να βοηθηθεί το παιδί και σίγουρα αυτό δεν θα γίνει με φωνές, με αυτοεπίκριση, άρνηση της πραγματικότητας, επίρριψη ευθυνών στο δάσκαλο, στο σύντροφο ή στο παιδί, ενοχές και θλίψη.
Βρείτε τον κατάλληλο τόπο και χρόνο να μιλήσετε στο παιδί σας και στο δάσκαλο. Μοιραστείτε τις ιδέες σας μαζί του, ακούστε με προσοχή τι έχει να σας πει, μπορείτε να κρατήσετε και σημειώσεις ώστε να θυμάστε αργότερα όσα σας είπε και προπάντων αποφύγετε να τον επικρίνετε και να τον κατηγορήσετε. Η συζήτηση θα πρέπει να εστιάσει στο πως θα συνεργαστείτε για να βοηθήσετε το παιδί. Δεν υπάρχει χώρος για αντιπάθεια ή επίρριψη ευθυνών. Άλλωστε ο καθένας βλέπει τα πράγματα από τη δική του οπτική γωνία και με βάση αυτό σίγουρα υπάρχει κάπου δίκιο σε όλες τις πλευρές.
Προσπαθήστε να διαχειριστείτε τα συναισθήματά σας και δείτε τι συμβαίνει μέσα σας, επικεντρωθείτε στην επίλυση του προβλήματος αλλά χωρίς να ψάχνετε γρήγορες λύσεις που με μαγικό τρόπο θα φέρουν την αλλαγή. Πολλές φορές χρειάζεται να επιστρατεύσετε όλη την υπομονή, την αφοσίωση και την αγάπη σας ώστε το παιδί σας να νιώθει καλά και να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε ένα σχολικό περιβάλλον που μπορεί να νιώσει ασφάλεια, αποδοχή και κατανόηση.
Για να μπορέσετε να αντιμετωπίσετε αποτελεσματικά όποια κατάσταση προκύπτει χρειάζεται να θέλετε να ακούσετε αυτό που έχει να σας πει ο δάσκαλος και το παιδί, να θέλετε ειλικρινά να βοηθήσετε, να είστε σε θέση να αποδεχθείτε τα συναισθήματα του παιδιού σας, όποια κι αν είναι αυτά, να μπορείτε να δείξετε εμπιστοσύνη στο παιδί σας ότι θα βρει τη λύση, να θυμάστε πως τα συναισθήματα είναι παροδικά και αλλάζουν και τέλος να μπορείτε να δείτε το παιδί σας ως έναν άνθρωπο διαφορετικό από εσάς, με τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα, τις δικές του αντιλήψεις, επιθυμίες και δυσκολίες. Μόνο έτσι θα μπορέσετε να είστε βοηθητικοί για το παιδί σας και θα καταφέρετε να σας αισθάνεται κοντά του.
Πηγή: www.juniorsclub.gr
